koniec

1. Bez końca «bardzo długo, wciąż, bezustannie»: (...) nie potrafią niczego zrobić szybko, będą się bez końca naradzać. GW 06/04/2000.

2. Czeka, spotka kogoś marny koniec «czeka, spotka kogoś zła, żałosna, smutna przyszłość, nędza, opuszczenie w ostatnim okresie życia»: A ten ci łajdak był. Na pana gadał, to go i marny koniec spotkał. T. Bojarska, Świtanie. – Marnie żyłeś, marnie skończyłeś! – wygłaszał w myśli Noderski pogrzebową przemowę. – Czyż ja żyję lepiej!? Czyż i mnie nie czeka marny koniec? Ileż kobiet unieszczęśliwiłem? OW 250/1934.

3. Koniec końców; koniec końcem «ostatecznie, wreszcie»: Koniec końców stanęło na tym, że pociągniemy losy, czyja jest maszyna. J. Strzemię Janowski, Karmazyny. Koniec końcem, jeśli jesteś sławny, ludzie zawsze będą przypinać ci etykietki. Viva 22/2000.

4. Nie będzie, nie było końca czemuś «coś potrwa, trwało bardzo długo»: Mam swój zawód – wołał w skrajnej desperacji – słusznie obawiając się, że gdy raz da się nakłonić do zmiany zawodu, dalszym zmianom nie będzie końca. Z. Raszewski, Raptularz. Na wystawę ściągnęły tłumy. Komplementom nie było końca. WO 21/10/2000.

5. Nie móc związać końca z końcem; ledwie, ledwo, z trudem wiązać, móc związać koniec z końcem «żyć bardzo skromnie, mieć bardzo mało pieniędzy na utrzymanie, z trudem się utrzymywać»: W niedzielę, to było zaraz po pierwszym, tata nam kupił pomarańcze. I o te pomarańcze zaraz się zrobiła awantura. Że tata jest rozrzutny i tak dalej, a potem końca z końcem związać nie może. S. Kowalewski, Okna.

6. Szary koniec

a) «ostatnie, najgorsze miejsce»: Spychany na szary koniec, odpędzany od wyrokowania o najważniejszych sprawach życia, pogodził się ze swoją rolą subalterna i zrezygnował ze swoich możliwości. C. Miłosz, Legendy. Siedział zawsze na szarym końcu wielkiego gościnnego stołu w Piekarach i bał się, że go legumina nie dojdzie. Tak że już przy zupie zaczynał lamentować (...). M. Dąbrowska, Noce.

b) «osoby zajmujące ostatnie, najgorsze miejsce»: Wreszcie i szary koniec doczłapał do schroniska. TV rep 1997.

Do końca świata zob. świat 7.

Iść, uciec itp. na koniec świata zob. świat 9.

Kłaść, położyć koniec czemuś zob. kłaść 2.

Koniec balu zob. bal 3.

Koniec pieśni! zob. pieśń.

Koniec świata zob. świat 12.

Ktoś poszedłby, pójdzie za kimś na koniec świata zob. świat 16.

Mieć coś na końcu języka zob. język 8.

Widzieć tylko koniec własnego, swojego nosa; nie widzieć, nie patrzeć dalej niż koniec własnego, swojego nosa zob. nos 22.

Zrobić koniec z czymś, z kimś zob. zrobić 8.